CERITE RAKYAT NAGE DEDAUP EDISI KE-31.
“NERAIKAH AJIAN SENAMAN MONTALAT”
Pengantar Redaksi:
Pertame-tame aku mohon maaf ngah adik sanak sedakdenye, telambat nyambungkah cerite bahaghi ni, dide lemak agi kalu lah lame teputus cerite Nage Dedaup. Maklumlah edisi ke-30 la di tulis tanggal 5 Agustus 2016 ye lalu mapi malam ini pule pacak kusambung nga edisi ke-31, lebih sebulan, maklum banyak kiamat ye ndak dikerjekah, nah adik sanak jangan kecik ati, aku sambungkah agi ceritenye. Luk lah diceritekah di edisi ke-30, Pangeran Nage Dedaup lah nuntut ilmu ye tekenal sakti di mance negare tu, lah udim, ngah mbak kini Nage dedaup lah balik jak di Sungai Barito, mangke nyambung dikit ceritenye aku kitipkah dikit ujung cerite ye mpai udim, luk ini kalimat ujungnye: “…Kalu luk itu…kate Nage Nabau…aku senang ati nurunkah ilmu Senaman Montalat ni, kalu kabah lah siap nerimenye…malam kele kite mangkal guruan (mulai belajar), …malam kele kabah sehempak saje belajagh ngah anaku pangeran Nage Bungas, die juge belum sempat nerime ilmu ini…Au Paman aku nurut saje, kate Nage Dedaup…”
Nah, itulah ujung ceritenye ye laudim, pindik cerite Pangeran Nage dedaup lah namatkah pengguruan ilmu Senaman Montalat, dide kurang dide lebih selame tujuh likur begumul nun tut ilmu sakti palangtu, nah kini la tamat, mangke die ndak bepamitan ngah keluarge besak jurai penguase sungai Barito Nage Nabau, diacare penamatan kaji tu, pangeran nage Dedaup lah diangkat anak li pangeran nage Nabau, ngah lah dapat gelar kehormatan Pangeran “Marabahan Murung Raye” sebenarnye gelar ini dide sembarangan dienjukah, menurut ceritenye gelar ini hanye diberikah ngah nage mude ye dianggap lah namatkah ilmu senaman montalat ngah ade kelebihan ye pacak diandalkah, tegantung ngah tuape kepacaannye, Marabahan Murung raye, dinjukah ngah Pangeran Nage Dedaup karne die lah namatkah satu cabang ilmu senaman montalat ye kesaktianye pacak ngeluaghkah aik dalam tanah, aik tu pacak ngampuhkah dusun atau pacak pule menuhi daratan njadi tebat besak (danau). Marabahan Murung Raye, juge hampir same maknenye ngah base asal Pangeran Nage Dedaup, Marabahan retinye kayu rebah atau roboh nimpe dusun, Murung kalau base Nage Dedaup artinye badah manaskah ayik atau khusus badah ayik ye di pucuk simpi atau tungku, pacak pule pakai kayit, kalu raye pengertianye adik sanak lah keruan gale, maknenye besak, rami atu agung kire-kire luk itulah maksudnye. Biasenye kalau di dalam kalimat base nage dedaup galak diucapkah “oi kayu ye lah rebahtu Ghaye (Raye) nian” artinye kayu besak banyak dahaan ngah daunye, ade pule name dusun ye disebut Tanjung Raye, artinye ade batang kayu tanjung ye sangat lebat daunye.
Udim namatkah ilmu ngah lah di’njuk gelar pule, Pangeran nage dedaup pamit ndak balik, tuape amu lah tehase besanak ngah saling sayangi, betangisanlah gale, nege-nage terhormat ngah rakyat nage penguase sungai Barito, sambil betutur, pangeran nage Nabau ngenjuk petuah terakhir,…Pangeran Nage Dedaup anak angkatku, ngah anak kanceku diujung nusantare, aku lah ngangkat kabahni anaku same ngah Pangeran Nage Barunat, ngah nage Bungas, mangke mmbak kini anaku lah jadi tige kabah sughang Pangeran nage dedaup ye disini kah diadakah Pangeran Marabahan Murung Raye. Jadi kalu kabah balik ke sini jangan sungkan-sungkan, ngah pule kalu kabah ade keperluan kabari kami, kalu pacak kami bantu, kah kami ijekah…nah dalam ati, pangeran Nage Dedaup pas nian tini, kele kalu aku ndak belage ngah Nage Musi pacak aku mintak bantuan, tinggal luk mane cakagh alasan ye masuk akal…Au Paman kate Nage dedau dengan hormat, aku terime kasih nian, ngah paman (mamangan), bibi (ibungan) ngah adik sanak keluarge ku disini, anye aku lah ndak balik, paman pasti maklum penggawianku banyak nian apelagi sejak bapangku lah matik, walaupun aku lah benantu, anye kalu urusan marge masih jadi tanggung jawab aku…Au kate Nage Nabau…berangkatlah kami lah rela gale kabah balik…jangan kabah lame ige merantau kasian rakyat ngah keluarge kabah, sampaikan salam kami ngah rakyat dan keluarge di marge Dedaup sane.
Abis salam pepisahan care nage, terbanglah nage Dedaup ninggalkah pedepokan badah die belajar ilmu tue nan sakti tu, care die ngelipat, same ngah jalan die berangkat dulu, nage dedaup dide cebeuw ke sungai Musi, maklum kalu keruan li nage Musi ye gerut kiamatu, die langsung ke Muare Ugan, terus behuluan nelusuri sungai ugan ye dang ngapuh, ai… kate nage dedaup kebetulan aku ndak singgah badah wilayah kerajaan nage pecahan jak di marge Ulu, ye bename marge nage Lembai ye bedahe ngah badah Nage Dedaup ye disebut Marge Daghat.
Dide lame lah sampai Nage Dedaup dibadah ye dikendaiinye, yelah disebut tadi, yakni pecahan keluarge nenek moyang nage dedaup ye ndik keruan intungan tahun nage lah behape lame…pas sate jerbul di lubuk ye dide jauh ngah kediaman para nage marge lembai, nah pikirnye inilah badah keluargeku dulu merantau, kire-kire tuapelah gawiannye ngah keadaan rakyat nage disini,…pembace ye budiman dan calak ye kehurmati…sebenarnye jarak wilayah pecahan marge ulu atau marge daghat ulu, ye dikuasai li keturunan Nage Dedaup dide jauh ngah wilayah perantauan nage ye disinggahinye, anye bebatasan ngah bukit besak ye dinamekah li manusie mbak kini aghi bukit barisan, artinye bukit ye bebaris jak diujung keujung pulau Andalas, anye luklah diceritekah selame ini, Nage Dedaup ni lame merantau keluar negeri, mangke belum sebagian wilayah Andalasni diibalinye, temasuk marge lembai badah adik sanaknye merantau dikale…
Sate mercul jak dilubuk ulu dusun, tekinaklah li die para nage ndang bekumpulu didusun itu…Ai pikir nage dedaup ndak ku tes kudai warge nage disini, iluk perangainye ngah tetamu atau ngah nage mpai datang, kalu luk itu ku ndak nyamar nyerupe’i nage tue, penyakitan ngah kumal, semudurlah nage dedaup bejalan belambatan sambil begatu luk lah sebulan ndik majuh. Sampai di tengah dusun, nampaknye para nage dang begerumbul…alangkah tekejutnye nage dedaup nginai kelakuan warge nage disini, dide nian amu kah meghiste, apelagi kah ngajak singgah…ai kate nage dedaup ngape warge disini sumbung ngah celungak nampaknye, cube aku teruskah agi ke dusun nage lain ye agak ulu, sampailah die kedusun ye paling banyak warge nagenye, ngah rupenye sedang ade keramaian…nah aku ndak cukah agi nyamar luk puyang kenamaran bangse manusia, alangkah tekejutnye nage dedaup nginai kelakuan saudare seketurunan puyangnye ye merantau tu, bukankah meghiste atau ngajak singga, bahkan die kenemarah ngah diajung li rumbungan nage banyak tu njauh…kedengaghan nian li die…ade nage mude ye ngusir die kasar kimat, …Oi Nek belaghilah disin ini bukan gawi nage uzur lagi lah ngeriput luk puyang tue, ngaruk saje kami ndak main kudai…ai kate nage dedaup ndik bedie nian nage disini ye eluk perangainye alangkah bengis-bengise tini.
Ah… aku nak nginak kudai tuape mainan nage begerumbul ni, nyelip-nyelip ngah mbungkuk-bungkuk sampai pule die dipingir lapangan pusat nage rami tu…oi-oi kate nage dedaup ini adat nage disini, ngape lah bebidah kiamat ngah adat kebiasaan nage nenekmoyange ye dulu...dikbedie ye nunjuki luk ini…kalu luk ini dalam ati nage dedaup, ndak dienjuk pelajaran kudai tini. Pas nage banyaktu sibuk ngah mainanye nage dedaup nyar agi luk nage banyaktu, beghubah luk nage mude, ulasnye same ngah nage ye lain, nage banyaktu dide pule nginai ade nage tuwe lah behubah njadi nage mude, maklum masing-masing, lah mbulat ngikuti maian ye diadekah dikeramaian tu.
Macam-macam mainantu, kire-kire kalu dimisalkah ngah bangse manusie mbak kini aghi persis pasar malam, ade lumba nggutuki kaleng denci ngah bola sape ye behasil ngumbankah gale kalengtu dapat hadiah, ade pule ye ngutukah bulu ayam ke dinding ye beputar sape ye tepat di tengah-tengah dapat pule hadiahnye, ade pule ye ng’gutukah lingkaran kecik ke kumpulan itik banyak, sape ye masuk dikinainye langsung telutup makan itik tu, pokoknye banyaklah mainantu ye dikbedie di adat marge selame ini. Nginak luk itu, ngikutlah nage dedaup, mbeli pule di berupe karcis luk gawi manusie tetue…pertame die ngikut ngutuk kaleng dincis, die mbeli tige bula peranti ng’gutuk…sekali gutuk…beghamburanlah kaling dencistu umban gale, daptlah die hadiah, luk itu pule bula kedue tepelanting gale kaling dincis tu, mpai ndak nggutukah ye ketige, lah taghiknye ikuk nag dedaup li anak buah nage glanggang ye ngadekah acaretu…oi sanak jangan kudai kabah nggutuk agi…pacak bangkrut kamini…au kalu luk itu jadi, ambiklah bola sebuah agi ni, kate nage dedaup…urung die ng’gutukah bola ketige.
Ai… pikir nage dedaup aku ndak ngikut lumbe ye nyengklaui palak-palak itik, dengan kesaktianye die lah berubah pule arung nagenye…panitia keramaian nage dide pule curiga, untalkanye sutik, sengaje dide masukanye…ye kedue, masuk, ketige masuk, keempat masuk, sambil telutup ditegukinye, pokoknye lah separuh itik tu abis dikandang tu…mpai ndak nguntal agi lah ditulkanye li panitianye ye dikenal ngah Nage Glanggang…udimlah kudai bagian kabah…abis kerjukuni, akuni cari makan ndik anak biniku…kate nage Glanggang tu, au…kate nege dedaup kalu luk itu, ambiklah sisa sengklau ni, jualah ngah nage lain tu…terime kasih kalu luk itu, kate nage Glanggang, ye pengawaianye nipukah tulah.
Udimtu kinainye agi ye lumbah ng’gutukah ujung bulu ayam ke dinding beputar tu, ngikut agi nage dedaup, anye selalu di nyamarkah dighi mangke nage laintu dide curiga….sate sampai kesempatan die, gutukanyelah bulu ayam tadi, tuape dikate…sekali gutuk tembus papantu li bulu ayamtu…ngah ligatanye tambah gancang, bedinging…nage lain tu mulai curiga, nyaksikah kejadian luk itu…ye punye mainan ye adakannye Nage Glanggang lah paham, gawat…katenye ngah nage sikuk ini, bahaye kalu die diajung main terus, pacak bangkrut…anye nage ye diajungkanye naghik ikuk nage dedaup tadi lah maklum…Anu…maaf nian kate nage Glanggang, kalau pacak jangan agi main…kalu ndak kuenjuk saje hadiahnye udiam lumbah kele…aku ngakui kehibatan sanak ni…katenye sambil raut muke minta tolong…kate nage dedaup…kalu luk itu aku ade permainan ye hebat…kalu kabah setuju, keuntungannye kite bagi due…tuape permaiannye kate nage ye mbuka gelanggang tu…gampang, kabah umumkah saje ade hadiah besak…sape nage pacak cabut lidi penguis ye kite masukah di lumpurtu kite njukah gale hadiahnye…ai kate nage ye punye gelangang tu, alangkah lemaknye, abis gale kele hadiahnye…kalu abis nangkalah aku gale nanggung hadiahnye ngah mbayarinye, kate nage dedaup, sambil ngancakah puntalan ndik hadia, tejendul ijat mate nage glanggang tu nginai isi buntalan ndik hadiah, maklum pikiranye Cuma cakagh rekumbah tulah dide die mikirkah akibat gawianye, lah banyak nage sare ngah merusak rumah tangge nage, kire-kire kalu bangse manusie isinye puntalan duit gale, ntah dik teitung agi jumlahnye, kire-kire luk duit, hasil korupsi Edi Tansil dikale..., kalu suguk’an ngah ketue DPD tu ye mpai ditangkap KPK kecik nian, dide masuk itungan di dunie penagean, kate nage Glanggang…jadi kalu luk itu, aku umumkah…au lajulah kate Nag Dedaup.
Langsunglah die ngumung…Adik sanak sekalin, behubung aghi lah ndak petang, ade pemainan ye lum ku ancakah, pemainan ini, mudah nian tapi hadiahnye paling besak, luk mane setuju adik sanak sedakdenye…setuju kate nage banyaktu, serentak, palaknyetu pikiran Cuma dapat hadiah tulah, ape lagi kalu nedengagh hadia besak, tejuluw lidahnye, tunjukalah tuape maian tu, kami ndak ngikut…Jadi kate nage galanggang, kalu nage dedaup diam saje di pinggir panggung. Carenye mudah, sape nage adik sanak disini, atau masih di jeghemunanye, ye pacak ncabut lidi penguis ye ku tusukah di tanah ni, mangku kuenjukah separuh, dari seluruh hadiah ye tebaristu,…ai kate nage banyaktu nguk’nian tini bukan ndak main-main saje, jangan beragam, dide kate nage gelangang…pokoknye hadiahnye kecakalah…lah ndak beghebut nage banyaktu…dide ndak behebut kate nage glanggang…kite atur saje lewat undian sape dapat numur siji die ye ndulu ncabut…jadi serempak nage banyaktu…dipindikah ceritenye, mulailah ye numur satu cabut, pertame kuiskanye ngah ikuknye, sangkenye mudah, rupenye dide tecabut, karne penasaran selantupnye ngah giginye, did pule te cabut, akhirnye mundur, giliran kedue, ketige, keempat sama ngah nomor satu tadi, dengan isyarat nage Dedaup supaye nage banyaktu dide curiga…ajungelah nage glanggang cabutnye, sekali tarik tecabut…ai tambah penasaran nage banyak ye blum dapat giliran, nah nage undian kelime cabut pule, same didi pule tecabut…terus ye lainye ikut giliran cabut, hasilnye same saje, akhirnye lah nyerah gale nage banyaktu…nginai situasi luk itu, nage dedaup ye tegak di pinggir panggung tadi, minta izin ngah nage glanggang, aku kudai cabutnye…tuape lah keruan li nage glanggang pasti pacak die cabutnye…anye die lah keruan bahwe hadiahnye kah dibayar li nage ye ndak ncabut tulah…silahkan kate nage glanggang kalu kabah pacak ncabutnye…hadiahnye luk tadilah aku tambah agi ngah kurungan itik tu…senyum saje nage dedaup.
Mulailah…nage banyaktu tegang gale, karne rase kenal, rase dide ngah nage ini anye rasenye did asing agi, karne ulasnye same saje ngah nage banyakni…pikir nage ye lain cukahkalah kudai natah pacak ape dide…, keruan li nage Dedaup, nage banyakni ade ye curiga ngah kedatanganye, sebelum die ncabut die ngumung kudai, adik sanak sekalian aku ndak ikut lumba ni, mungkin ade ye betanye sape aku ni, aku ni sebenarnye bukan nage asing, anye badahku di marge ulu daghat, kiteni seketurunan, nameku nage Dedaup, Ai…kalu luk itu pantas saje tadi ase kecirinan ase dide was-was, rupenye badah leluhur kite dulu kate nage banyaktu ngah nage glanggang, aku teghingat cerite niningku dikale, aulah kalu luk itu lajulah sanak ikut lomaba ni, nginai suasene lah agak tenang, nage dedaup mulai besiap-siap ndak cabutnye. Rupenye nage dedaup pertame die cabut nyah ketinge, dide tecabut, same saje ngah nage banyaktu…diulanginye lagi cabut ngah giginye…rupenye lah jeriki pule, lah bekibas-kibas ikunye blum tecabut…anye masih digigitnye ujung lidi sapu nau tu…sambil njeling ngah nage glanggang, ditekankanye ketinge sambil ngumpulkah tenage…begoyang gale panggung tu ngah tanahtu begerak luk gempe…terus ditariknye li nage dedaup liditu…bedebur tecabut ngah gumpalan tanah ye ngikut mbak rodah keberik mah cikrun dikale…anye tuape dikate, sekejap mate saje, keluaghlah ayik sebesak luabang tula nyebur ke langit…sekejap itu pule nage dedaup lengit ndik kinaaan agi ngungusnye li nage banyak tu…, tuape kalu ayik nyembur sebesak rodak keberik banjirlah gale daerah tu, karne badahtu keluk mangke njadilah danau…
Nah itulah adik sanak, mangke didaerah itu dinamekah “ulu danau” karne buatan nage Dedaup jak di marge ulu, penguase marge dedaup, sampai mbak kini danau tu masih ade, sejak itulah daerah itu ade danaunye ngah jadi badah behendam nage banyaktu. Ngah nye pule sejak kejadian itu, dide ade lagi acare keramaian ye ngadekah gelanggang, karne menghormati Nage Dedaup jak diketurunan nage meraje tuwe, ade juge ndak ngulang-ngulang ngadekah gelanggang, entah karne kebetulan atau memang lagi musimnye, selalu ndik jadi karne langsung turn ujan deghas ngah puting beliung besak, panggung-panggung ye dibuat biasenye langsung roboh.
Ceruk Kamar, 19-09-2016
“NERAIKAH AJIAN SENAMAN MONTALAT”
Pengantar Redaksi:
Pertame-tame aku mohon maaf ngah adik sanak sedakdenye, telambat nyambungkah cerite bahaghi ni, dide lemak agi kalu lah lame teputus cerite Nage Dedaup. Maklumlah edisi ke-30 la di tulis tanggal 5 Agustus 2016 ye lalu mapi malam ini pule pacak kusambung nga edisi ke-31, lebih sebulan, maklum banyak kiamat ye ndak dikerjekah, nah adik sanak jangan kecik ati, aku sambungkah agi ceritenye. Luk lah diceritekah di edisi ke-30, Pangeran Nage Dedaup lah nuntut ilmu ye tekenal sakti di mance negare tu, lah udim, ngah mbak kini Nage dedaup lah balik jak di Sungai Barito, mangke nyambung dikit ceritenye aku kitipkah dikit ujung cerite ye mpai udim, luk ini kalimat ujungnye: “…Kalu luk itu…kate Nage Nabau…aku senang ati nurunkah ilmu Senaman Montalat ni, kalu kabah lah siap nerimenye…malam kele kite mangkal guruan (mulai belajar), …malam kele kabah sehempak saje belajagh ngah anaku pangeran Nage Bungas, die juge belum sempat nerime ilmu ini…Au Paman aku nurut saje, kate Nage Dedaup…”
Nah, itulah ujung ceritenye ye laudim, pindik cerite Pangeran Nage dedaup lah namatkah pengguruan ilmu Senaman Montalat, dide kurang dide lebih selame tujuh likur begumul nun tut ilmu sakti palangtu, nah kini la tamat, mangke die ndak bepamitan ngah keluarge besak jurai penguase sungai Barito Nage Nabau, diacare penamatan kaji tu, pangeran nage Dedaup lah diangkat anak li pangeran nage Nabau, ngah lah dapat gelar kehormatan Pangeran “Marabahan Murung Raye” sebenarnye gelar ini dide sembarangan dienjukah, menurut ceritenye gelar ini hanye diberikah ngah nage mude ye dianggap lah namatkah ilmu senaman montalat ngah ade kelebihan ye pacak diandalkah, tegantung ngah tuape kepacaannye, Marabahan Murung raye, dinjukah ngah Pangeran Nage Dedaup karne die lah namatkah satu cabang ilmu senaman montalat ye kesaktianye pacak ngeluaghkah aik dalam tanah, aik tu pacak ngampuhkah dusun atau pacak pule menuhi daratan njadi tebat besak (danau). Marabahan Murung Raye, juge hampir same maknenye ngah base asal Pangeran Nage Dedaup, Marabahan retinye kayu rebah atau roboh nimpe dusun, Murung kalau base Nage Dedaup artinye badah manaskah ayik atau khusus badah ayik ye di pucuk simpi atau tungku, pacak pule pakai kayit, kalu raye pengertianye adik sanak lah keruan gale, maknenye besak, rami atu agung kire-kire luk itulah maksudnye. Biasenye kalau di dalam kalimat base nage dedaup galak diucapkah “oi kayu ye lah rebahtu Ghaye (Raye) nian” artinye kayu besak banyak dahaan ngah daunye, ade pule name dusun ye disebut Tanjung Raye, artinye ade batang kayu tanjung ye sangat lebat daunye.
Udim namatkah ilmu ngah lah di’njuk gelar pule, Pangeran nage dedaup pamit ndak balik, tuape amu lah tehase besanak ngah saling sayangi, betangisanlah gale, nege-nage terhormat ngah rakyat nage penguase sungai Barito, sambil betutur, pangeran nage Nabau ngenjuk petuah terakhir,…Pangeran Nage Dedaup anak angkatku, ngah anak kanceku diujung nusantare, aku lah ngangkat kabahni anaku same ngah Pangeran Nage Barunat, ngah nage Bungas, mangke mmbak kini anaku lah jadi tige kabah sughang Pangeran nage dedaup ye disini kah diadakah Pangeran Marabahan Murung Raye. Jadi kalu kabah balik ke sini jangan sungkan-sungkan, ngah pule kalu kabah ade keperluan kabari kami, kalu pacak kami bantu, kah kami ijekah…nah dalam ati, pangeran Nage Dedaup pas nian tini, kele kalu aku ndak belage ngah Nage Musi pacak aku mintak bantuan, tinggal luk mane cakagh alasan ye masuk akal…Au Paman kate Nage dedau dengan hormat, aku terime kasih nian, ngah paman (mamangan), bibi (ibungan) ngah adik sanak keluarge ku disini, anye aku lah ndak balik, paman pasti maklum penggawianku banyak nian apelagi sejak bapangku lah matik, walaupun aku lah benantu, anye kalu urusan marge masih jadi tanggung jawab aku…Au kate Nage Nabau…berangkatlah kami lah rela gale kabah balik…jangan kabah lame ige merantau kasian rakyat ngah keluarge kabah, sampaikan salam kami ngah rakyat dan keluarge di marge Dedaup sane.
Abis salam pepisahan care nage, terbanglah nage Dedaup ninggalkah pedepokan badah die belajar ilmu tue nan sakti tu, care die ngelipat, same ngah jalan die berangkat dulu, nage dedaup dide cebeuw ke sungai Musi, maklum kalu keruan li nage Musi ye gerut kiamatu, die langsung ke Muare Ugan, terus behuluan nelusuri sungai ugan ye dang ngapuh, ai… kate nage dedaup kebetulan aku ndak singgah badah wilayah kerajaan nage pecahan jak di marge Ulu, ye bename marge nage Lembai ye bedahe ngah badah Nage Dedaup ye disebut Marge Daghat.
Dide lame lah sampai Nage Dedaup dibadah ye dikendaiinye, yelah disebut tadi, yakni pecahan keluarge nenek moyang nage dedaup ye ndik keruan intungan tahun nage lah behape lame…pas sate jerbul di lubuk ye dide jauh ngah kediaman para nage marge lembai, nah pikirnye inilah badah keluargeku dulu merantau, kire-kire tuapelah gawiannye ngah keadaan rakyat nage disini,…pembace ye budiman dan calak ye kehurmati…sebenarnye jarak wilayah pecahan marge ulu atau marge daghat ulu, ye dikuasai li keturunan Nage Dedaup dide jauh ngah wilayah perantauan nage ye disinggahinye, anye bebatasan ngah bukit besak ye dinamekah li manusie mbak kini aghi bukit barisan, artinye bukit ye bebaris jak diujung keujung pulau Andalas, anye luklah diceritekah selame ini, Nage Dedaup ni lame merantau keluar negeri, mangke belum sebagian wilayah Andalasni diibalinye, temasuk marge lembai badah adik sanaknye merantau dikale…
Sate mercul jak dilubuk ulu dusun, tekinaklah li die para nage ndang bekumpulu didusun itu…Ai pikir nage dedaup ndak ku tes kudai warge nage disini, iluk perangainye ngah tetamu atau ngah nage mpai datang, kalu luk itu ku ndak nyamar nyerupe’i nage tue, penyakitan ngah kumal, semudurlah nage dedaup bejalan belambatan sambil begatu luk lah sebulan ndik majuh. Sampai di tengah dusun, nampaknye para nage dang begerumbul…alangkah tekejutnye nage dedaup nginai kelakuan warge nage disini, dide nian amu kah meghiste, apelagi kah ngajak singgah…ai kate nage dedaup ngape warge disini sumbung ngah celungak nampaknye, cube aku teruskah agi ke dusun nage lain ye agak ulu, sampailah die kedusun ye paling banyak warge nagenye, ngah rupenye sedang ade keramaian…nah aku ndak cukah agi nyamar luk puyang kenamaran bangse manusia, alangkah tekejutnye nage dedaup nginai kelakuan saudare seketurunan puyangnye ye merantau tu, bukankah meghiste atau ngajak singga, bahkan die kenemarah ngah diajung li rumbungan nage banyak tu njauh…kedengaghan nian li die…ade nage mude ye ngusir die kasar kimat, …Oi Nek belaghilah disin ini bukan gawi nage uzur lagi lah ngeriput luk puyang tue, ngaruk saje kami ndak main kudai…ai kate nage dedaup ndik bedie nian nage disini ye eluk perangainye alangkah bengis-bengise tini.
Ah… aku nak nginak kudai tuape mainan nage begerumbul ni, nyelip-nyelip ngah mbungkuk-bungkuk sampai pule die dipingir lapangan pusat nage rami tu…oi-oi kate nage dedaup ini adat nage disini, ngape lah bebidah kiamat ngah adat kebiasaan nage nenekmoyange ye dulu...dikbedie ye nunjuki luk ini…kalu luk ini dalam ati nage dedaup, ndak dienjuk pelajaran kudai tini. Pas nage banyaktu sibuk ngah mainanye nage dedaup nyar agi luk nage banyaktu, beghubah luk nage mude, ulasnye same ngah nage ye lain, nage banyaktu dide pule nginai ade nage tuwe lah behubah njadi nage mude, maklum masing-masing, lah mbulat ngikuti maian ye diadekah dikeramaian tu.
Macam-macam mainantu, kire-kire kalu dimisalkah ngah bangse manusie mbak kini aghi persis pasar malam, ade lumba nggutuki kaleng denci ngah bola sape ye behasil ngumbankah gale kalengtu dapat hadiah, ade pule ye ngutukah bulu ayam ke dinding ye beputar sape ye tepat di tengah-tengah dapat pule hadiahnye, ade pule ye ng’gutukah lingkaran kecik ke kumpulan itik banyak, sape ye masuk dikinainye langsung telutup makan itik tu, pokoknye banyaklah mainantu ye dikbedie di adat marge selame ini. Nginak luk itu, ngikutlah nage dedaup, mbeli pule di berupe karcis luk gawi manusie tetue…pertame die ngikut ngutuk kaleng dincis, die mbeli tige bula peranti ng’gutuk…sekali gutuk…beghamburanlah kaling dencistu umban gale, daptlah die hadiah, luk itu pule bula kedue tepelanting gale kaling dincis tu, mpai ndak nggutukah ye ketige, lah taghiknye ikuk nag dedaup li anak buah nage glanggang ye ngadekah acaretu…oi sanak jangan kudai kabah nggutuk agi…pacak bangkrut kamini…au kalu luk itu jadi, ambiklah bola sebuah agi ni, kate nage dedaup…urung die ng’gutukah bola ketige.
Ai… pikir nage dedaup aku ndak ngikut lumbe ye nyengklaui palak-palak itik, dengan kesaktianye die lah berubah pule arung nagenye…panitia keramaian nage dide pule curiga, untalkanye sutik, sengaje dide masukanye…ye kedue, masuk, ketige masuk, keempat masuk, sambil telutup ditegukinye, pokoknye lah separuh itik tu abis dikandang tu…mpai ndak nguntal agi lah ditulkanye li panitianye ye dikenal ngah Nage Glanggang…udimlah kudai bagian kabah…abis kerjukuni, akuni cari makan ndik anak biniku…kate nage Glanggang tu, au…kate nege dedaup kalu luk itu, ambiklah sisa sengklau ni, jualah ngah nage lain tu…terime kasih kalu luk itu, kate nage Glanggang, ye pengawaianye nipukah tulah.
Udimtu kinainye agi ye lumbah ng’gutukah ujung bulu ayam ke dinding beputar tu, ngikut agi nage dedaup, anye selalu di nyamarkah dighi mangke nage laintu dide curiga….sate sampai kesempatan die, gutukanyelah bulu ayam tadi, tuape dikate…sekali gutuk tembus papantu li bulu ayamtu…ngah ligatanye tambah gancang, bedinging…nage lain tu mulai curiga, nyaksikah kejadian luk itu…ye punye mainan ye adakannye Nage Glanggang lah paham, gawat…katenye ngah nage sikuk ini, bahaye kalu die diajung main terus, pacak bangkrut…anye nage ye diajungkanye naghik ikuk nage dedaup tadi lah maklum…Anu…maaf nian kate nage Glanggang, kalau pacak jangan agi main…kalu ndak kuenjuk saje hadiahnye udiam lumbah kele…aku ngakui kehibatan sanak ni…katenye sambil raut muke minta tolong…kate nage dedaup…kalu luk itu aku ade permainan ye hebat…kalu kabah setuju, keuntungannye kite bagi due…tuape permaiannye kate nage ye mbuka gelanggang tu…gampang, kabah umumkah saje ade hadiah besak…sape nage pacak cabut lidi penguis ye kite masukah di lumpurtu kite njukah gale hadiahnye…ai kate nage ye punye gelangang tu, alangkah lemaknye, abis gale kele hadiahnye…kalu abis nangkalah aku gale nanggung hadiahnye ngah mbayarinye, kate nage dedaup, sambil ngancakah puntalan ndik hadia, tejendul ijat mate nage glanggang tu nginai isi buntalan ndik hadiah, maklum pikiranye Cuma cakagh rekumbah tulah dide die mikirkah akibat gawianye, lah banyak nage sare ngah merusak rumah tangge nage, kire-kire kalu bangse manusie isinye puntalan duit gale, ntah dik teitung agi jumlahnye, kire-kire luk duit, hasil korupsi Edi Tansil dikale..., kalu suguk’an ngah ketue DPD tu ye mpai ditangkap KPK kecik nian, dide masuk itungan di dunie penagean, kate nage Glanggang…jadi kalu luk itu, aku umumkah…au lajulah kate Nag Dedaup.
Langsunglah die ngumung…Adik sanak sekalin, behubung aghi lah ndak petang, ade pemainan ye lum ku ancakah, pemainan ini, mudah nian tapi hadiahnye paling besak, luk mane setuju adik sanak sedakdenye…setuju kate nage banyaktu, serentak, palaknyetu pikiran Cuma dapat hadiah tulah, ape lagi kalu nedengagh hadia besak, tejuluw lidahnye, tunjukalah tuape maian tu, kami ndak ngikut…Jadi kate nage galanggang, kalu nage dedaup diam saje di pinggir panggung. Carenye mudah, sape nage adik sanak disini, atau masih di jeghemunanye, ye pacak ncabut lidi penguis ye ku tusukah di tanah ni, mangku kuenjukah separuh, dari seluruh hadiah ye tebaristu,…ai kate nage banyaktu nguk’nian tini bukan ndak main-main saje, jangan beragam, dide kate nage gelangang…pokoknye hadiahnye kecakalah…lah ndak beghebut nage banyaktu…dide ndak behebut kate nage glanggang…kite atur saje lewat undian sape dapat numur siji die ye ndulu ncabut…jadi serempak nage banyaktu…dipindikah ceritenye, mulailah ye numur satu cabut, pertame kuiskanye ngah ikuknye, sangkenye mudah, rupenye dide tecabut, karne penasaran selantupnye ngah giginye, did pule te cabut, akhirnye mundur, giliran kedue, ketige, keempat sama ngah nomor satu tadi, dengan isyarat nage Dedaup supaye nage banyaktu dide curiga…ajungelah nage glanggang cabutnye, sekali tarik tecabut…ai tambah penasaran nage banyak ye blum dapat giliran, nah nage undian kelime cabut pule, same didi pule tecabut…terus ye lainye ikut giliran cabut, hasilnye same saje, akhirnye lah nyerah gale nage banyaktu…nginai situasi luk itu, nage dedaup ye tegak di pinggir panggung tadi, minta izin ngah nage glanggang, aku kudai cabutnye…tuape lah keruan li nage glanggang pasti pacak die cabutnye…anye die lah keruan bahwe hadiahnye kah dibayar li nage ye ndak ncabut tulah…silahkan kate nage glanggang kalu kabah pacak ncabutnye…hadiahnye luk tadilah aku tambah agi ngah kurungan itik tu…senyum saje nage dedaup.
Mulailah…nage banyaktu tegang gale, karne rase kenal, rase dide ngah nage ini anye rasenye did asing agi, karne ulasnye same saje ngah nage banyakni…pikir nage ye lain cukahkalah kudai natah pacak ape dide…, keruan li nage Dedaup, nage banyakni ade ye curiga ngah kedatanganye, sebelum die ncabut die ngumung kudai, adik sanak sekalian aku ndak ikut lumba ni, mungkin ade ye betanye sape aku ni, aku ni sebenarnye bukan nage asing, anye badahku di marge ulu daghat, kiteni seketurunan, nameku nage Dedaup, Ai…kalu luk itu pantas saje tadi ase kecirinan ase dide was-was, rupenye badah leluhur kite dulu kate nage banyaktu ngah nage glanggang, aku teghingat cerite niningku dikale, aulah kalu luk itu lajulah sanak ikut lomaba ni, nginai suasene lah agak tenang, nage dedaup mulai besiap-siap ndak cabutnye. Rupenye nage dedaup pertame die cabut nyah ketinge, dide tecabut, same saje ngah nage banyaktu…diulanginye lagi cabut ngah giginye…rupenye lah jeriki pule, lah bekibas-kibas ikunye blum tecabut…anye masih digigitnye ujung lidi sapu nau tu…sambil njeling ngah nage glanggang, ditekankanye ketinge sambil ngumpulkah tenage…begoyang gale panggung tu ngah tanahtu begerak luk gempe…terus ditariknye li nage dedaup liditu…bedebur tecabut ngah gumpalan tanah ye ngikut mbak rodah keberik mah cikrun dikale…anye tuape dikate, sekejap mate saje, keluaghlah ayik sebesak luabang tula nyebur ke langit…sekejap itu pule nage dedaup lengit ndik kinaaan agi ngungusnye li nage banyak tu…, tuape kalu ayik nyembur sebesak rodak keberik banjirlah gale daerah tu, karne badahtu keluk mangke njadilah danau…
Nah itulah adik sanak, mangke didaerah itu dinamekah “ulu danau” karne buatan nage Dedaup jak di marge ulu, penguase marge dedaup, sampai mbak kini danau tu masih ade, sejak itulah daerah itu ade danaunye ngah jadi badah behendam nage banyaktu. Ngah nye pule sejak kejadian itu, dide ade lagi acare keramaian ye ngadekah gelanggang, karne menghormati Nage Dedaup jak diketurunan nage meraje tuwe, ade juge ndak ngulang-ngulang ngadekah gelanggang, entah karne kebetulan atau memang lagi musimnye, selalu ndik jadi karne langsung turn ujan deghas ngah puting beliung besak, panggung-panggung ye dibuat biasenye langsung roboh.
Ceruk Kamar, 19-09-2016
Komentar
Posting Komentar